خرابی گیربکس یکی از مواردی است که افراد را با مشکلات بسیاری مواجه می‌کند. برخی افراد با مراجعه منظم به تعمیرگاه و انجام سرویس‌های دوره‌ای سعی می‌کنند تا جلوی خرابی‌های ناگهانی را بگیرند و با مشکلاتی نظیر ماندن در راه مواجه نشوند. این روش را می‌توان یکی از بهترین روش‌های نگهداری خودرو دانست اما گاهی اوقات ممکن است در اثر اتفاقاتی گیربکس زودتر خراب شود. گیربکس هم مانند بسیاری قطعات مکانیکی دیگر در هنگامی که با مشکل و خرابی مواجه شود علائم خرابی را بروز می‌دهد و با دقت به این علائم می‌توان با مراجعه به تعمیرگاه‌های مناسب، اقدامات لازم برای رفع خرابی را انجام داد. داشتن اطلاعات در خصوص علائم خرابی گیربکس شاید مهم‌تر از بسیاری بخش‌های دیگر باشد زیرا بروز مشکلات در گیربکس می‌تواند ماشین را از حرکت باز دارد و به احتمال بسیار زیاد نیاز است که از جرثقیل برای بردن خودرو به تعمیرگاه استفاده کرد. پس بهتر است با توجه بیشتر به این علائم قبل از خراب شدن گیربکس، آن را تعمیر کرد. در این مطلب قصد داریم در خصوص علائم خرابی گیربکس مطالبی را با هم مرور کنیم. با تهران گیربکس همراه باشید.
انواع گیربکس
قبل از این‌که به علائم خرابی گیربکس بپردازیم باید در خصوص گیربکس‌ها اطلاعاتی داشته باشید. گیربکس‌ها به صورت کلی به دو نوع گیربکس اتوماتیک و گیربکس دستی تقسیم می‌شوند. گیربکس‌های اتوماتیک به صورت خودکار اقدام به تغییر دنده می‌کنند و به دلیل عدم وجود پدال کلاچ در ماشین راحتی بیشتری را برای رانندگان مخصوصاً در خیابان‌ها و اتوبان‌های پرترافیک شهرها به همراه دارند. گیربکس‌های دستی نیاز به تغییر دنده به صورت دستی دارند. در این گیربکس‌ها باید پدال کلاچ را فشرد و سپس دنده را تغییر داد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع گیربکس پیشنهاد می‌کنیم مطلب انواع گیربکس را مطالعه کنید.
علائم خرابی گیربکس
خراب شدن گیربکس‌ها معمولاً نشانه‌هایی دارد که با دقت به این نشانه‌ها و فهمیدن به موقع آن‌ها باید نسبت به تعمیر گیربکس اقدام کرد. اقدام برای تعمیر گیربکس بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود و خودرو را سریعاً به تعمیرگاه رساند. مشکلات گیربکس می‌تواند راه حل ساده‌ای مانند سفت کردن پیچ یک سیم تنظیم داشته باشد اما برخی مواقع همین موارد کوچک در صورت نداشتن توجه کافی به آن‌ها و عدم مراجعه به تعمیرگاه به فاجعه تبدیل می‌شوند و خرج‌های بسیار سنگینی را به افراد تحمیل می‌کنند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین علائم خرابی گیربکس اشاره خواهیم کرد:
۱- عدم تغییر دنده
اولین نشانه و علامت خرابی گیربکس دستی، عدم تغییر دنده است. زمانی که کلاچ را فشار می‌دهید اما نمی‌توانید دنده را در جای خود قرار دهید، ماشین حرکت نمی‌کند و یا در هنگام حرکت دنده از جای خود بیرون می‌آید و ماشین خلاص می‌شود. این ایرادات نشان می‌دهد که گیربکس با مشکل مواجه شده است. این مورد در خصوص گیربکس‌های اتوماتیک کمی متفاوت‌تر است و در این نوع گیربکس‌ها با ایراداتی نظیر عدم تغییر دنده، عدم تغییر دنده در زمان مناسب و یا کار نکردن حالت یا حالت‌هایی از دنده ممکن است مواجه شوید. این مشکلات می‌توانند دلایل متفاوتی مانند خراب شدن چرخ‌دنده‌ها، کمبود روغن در قطار چرخ‌دنده، سازگار نبودن سطح ویسکوزیته مایع و عدم تنظیم صحیح کابل‌های تغییر داشته باشند.
ضعف واکنش
ضعف واکنش در هنگام تغییر دنده یکی از علائم خرابی گیربکس است. در گیربکس‌های دستی این مورد را می‌توان به راحتی متوجه شد. زمانی فرد دنده را عوض می‌کند اما مشاهده می‌کند که دور موتور و سرعت متناسب با دنده افزایش پیدا نمی‌کنند، بهتر است به تعمیرگاه مراجعه کند. در خودروهایی با گیربکس اتوماتیک ماجرا به گونه دیگری است. در این خودروها معمولاً ضعف واکنش در هنگام تغییر حالت دنده است. به عنوان مثال زمانی که دنده را از حالت پارک به درایو تغییر می‌دهید اندکی طول می‌کشد تا خودرو نسبت به این تغییر حالت واکنش نشان دهد و شروع به حرکت کند.
۲- سر و صدای اضافه
شنیدن صداهای اضافی و غیرمعمول از گیربکس یکی دیگر از علائم خرابی این قطعه است. درست است که گیربکس‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های متفاوتی ساخته شده‌اند اما به طور قطع شنیدن صداهای اضافه نشان کار کردن درست آن‌ها نیست. در هنگام حرکت قطعات متفاوت ماشین صداهای متفاوتی ایجاد می‌کنند اما برخی اوقات این صداها غیرطبیعی و اضافه هستند. این صدا در گیربکس‌های اتوماتیک شبیه صدای ناله، وزوز و سوت کشیدن است و در گیربکس‌های دستی مجموعه متنوعی از صداهای مکانیکی و غیرمنتظره را شامل می‌شود. زمانی که در هنگام حرکت از گیربکس صداهایی غیرمعمول شنیدید یا زمانی که در حالت توقف ماشین و دنده‌خلاص صداهای اضافی شنیدید بهتر است در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
۳- کلاچ شل
این مشکل مخصوص خودروهایی است که گیربکس دستی دارند. شل بودن کلاچ یکی از مسائلی است که به سرعت می‌توان متوجه آن شد. زمانی که کابل رابط میان پدال کلاچ و دیسک کلاچ بیش از اندازه آزاد باشد، فشردن پا بر روی پدال نمی‌تواند دیسک کلاچ را از فلایویل جدا کند و همین امر موجب شنیده شدن سر و صدا در هنگام تعویض دنده از گیربکس می‌شود. این مشکل اگر به موقع به آن رسیدگی شود هزینه بسیار پایینی دارد و تنها نیاز است که سیم کلاچ تنظیم شود. عدم توجه به شل بودن کلاچ می‌تواند به گیربکس صدمات جدی وارد کند.
۴- تعویض دنده و تکان خودرو
گیربکس‌ها بنا به اتوماتیک یا دستی بودن می‌توانند نشانه‌ها و علائم خرابی متفاوتی داشته باشند اما برخی اوقات این علائم در هر دو سیستم یکسان است. تکان خوردن، لرزیدن و به طور کلی عدم نرمی خودرو در هنگام تعویض دنده، به صورت اتوماتیک یا دستی بیان‌گر وجود مشکل و خرابی در گیربکس است. این خرابی‌ها می‌تواند بسیار گسترده و متنوع باشد و با یک رگلاژ ساده درست شود یا این‌که نیاز به تعمیرات اساسی گیربکس وجود داشته باشد. در هر حالت زمانی که حرکت خودرو پس از تعویض دنده نرمی خود را از دست داد بهتر است با مراجعه به تعمیرگاه از ایجاد مشکل بیشتر در خودرو جلوگیری کنید.
۵- نشت روغن
نشت روغن یکی دیگر از علائم خرابی گیربکس است. شاید بتوان از مشاهده نشت روغن به عنوان ساده‌ترین راه برای فهمیدن مشکل گیربکس نام برد. تنها کافی است که مکان پارک خودرو را نگاه کنید و ببینید آیا آثار روغن در آنجا وجود دارد یا خیر. فرقی نمی‌کند که گیربکس خودرو اتوماتیک باشد یا دستی، وجود میزان کافی از روغن واسکازین در گیربکس برای حفظ سلامت قطعات آن، امری حیاتی و ضروری است به همین دلیل مشاهده حتی یک لکه روغن واسکازین می‌تواند نمایانگر مشکل در گیربکس باشد. مشکلی که اگر به موقع به آن رسیدگی نشود و خودرو به تعمیرگاه برده نشود می‌تواند مشکلات جدی‌تری را در پی داشته باشد. همچنین باید هر چند وقت یک بار میزان روغن واسکازین موجود در گیربکس‌ها را چک کنید. برای انجام این کار در گیربکس‌های دستی لازم است که میله نشانگر سطح روغن گیربکس را بیرون بکشید و میزان آن را ببینید. این کار در خودروهای اتوماتیک نیز به همین روش است اما باید توجه داشته باشید که نشانگر گیربکس و کارتر را اشتباه نگیرید. بهترین زمان برای چک کردن میزان روغن گیربکس زمانی است که ماشین روشن و در حال گرم شدن است.
به خاطر داشته باشید که تعویض به موقع روغن گیربکس یکی از مهم‌ترین کارهایی است که می‌توانید برای حفظ گیربکس انجام دهید. برای این کار حتماً از روغن گیربکس‌های استاندارد و مناسب خودرو استفاده کنید و بهتر است تعویض روغن گیربکس توسط مکانیک‌های باتجربه و کاربلد انجام شود تا با این کار از ایجاد صدمات احتمالی که به دلیل عدم رعایت صحیح تمامی نکات است، جلوگیری کنید.
۶- بوی سوختگی
استشمام بوی سوختگی در خودرو هیچ‌گاه نشانه خوبی نیست. این مورد می‌تواند دلایل بسیار متفاوتی داشته باشد که یکی از آن‌ها گرم شدن بیش از حد گیربکس و سوختن روغن گیربکس است. در صورتی که از خودرو بوی سوختگی به مشامتان رسید بهترین کار توقف و چک کردن خودرو و سپس مراجعه به تعمیرگاه برای چک کردن کامل خودرو توسط یک مکانیک متخصص و با تجربه است.
۷- چراغ چک
تقریباً تمام خودروهای امروزی به چراغ‌های هشدار دهنده مجهز هستند. روشن شدن چراغ چک موتور یکی از مواردی است که نشان دهنده وجود خرابی در سیستم پیشرانه و انتقال قدرت خودرو است. گیربکس هم بخشی از قسمت پیشرانه و انتقال قدرت در خودرو است و در صورت روشن شدن چراغ چک ممکن است مشکلی در گیربکس وجود داشته باشد. بهترین کار در هنگام مشاهده چراغ چک مراجعه به تعمیرگاه برای بررسی‌های بیشتر و رفع عیوب است.
